Historia

Kiedy przywołujemy wspomnienia i sięgamy pamięcią wstecz, dostrzegamy znajomy obraz. Z jednej strony tego obrazu grupka młodzieży z „bagażem” dobroci, ciepła, serdeczności, troski o drugiego człowieka, a z drugiej grupka dzieci i młodzieży na wózkach. Nie czują się oni odepchnięci i niechciani. Widać, że poznali smak przyjaźni, miłości, zrozumienia i akceptacji. Obok nich młody, energiczny ksiądz z pogodnym spojrzeniem i entuzjazmem w sercu. To on scalił ich w jeden stabilny fundament, udzielił wsparcia duchowego i moralnego. Spełnił ich marzenia i oczekiwania. Na tym fundamencie z czasem powstanie „kawałek nieba tu na ziemi (…), cichy kąt, gdzie niepokój, ból i łzy znajdą ukojenie(…)”.

A wszystko zaczęło się w latach osiemdziesiątych, od organizowania dla osób niepełnosprawnych kolonii – w Ustroniu Polanie i w Gdańsku Żabiance. Inicjatorem tych wyjazdów był wspomniany wyżej, młody wikariusz ks. Krzysztof Bąk. Zimowe lub letnie, dwutygodniowe turnusy, odbywały się w dość trudnych warunkach. W czasie ich trwania młodzież opiekowała się osobami sprawnymi inaczej. Opieka ta stwarzała im wprawdzie możliwość wakacyjnego wyjazdu, ale była też sprawdzianem i oceną wartości samych w sobie. Tu odkrywali na co ich stać, co sobą reprezentują. Tu rodziła się wspaniała przyjaźń, otwierały się i uwrażliwiały ich serca na potrzeby drugiego człowieka. Było to dla nich wyzwanie, pojęcie człowieczeństwa, we wszystkich jego wymiarach.

Wielu spośród ówczesnych wolontariuszy podjęło życiową decyzję posługi osobom niepełnosprawnym i do dnia dzisiejszego pracują w różnych Ośrodkach Caritas Archidiecezji Katowickiej.

Aby w pełni zrozumieć genezę powstania Ośrodka należy odnieść się do sytuacji społeczno-politycznej Kościoła z przed 1989 roku.

Po wcześniejszych szykanach w roku 1953 władze komunistyczne przywłaszczyły sobie nazwę Caritas ustanawiając Zrzeszenie Katolików „Caritas” – będące agendą komunistyczną dla działań opiekuńczo wychowawczych. Jej celem było wyeliminowanie kościelnej akcji charytatywnej. Dodatkowo działalność instytucji charytatywnych Kościoła Katolickiego obłożono podatkiem 65%. Monopol na pracę charytatywną miało Państwo, w którym osoba kaleka, niepełnosprawna bądź chora czy upośledzona nie doczekała się nigdy uznania i miejsca. Niepełnosprawnych skrzętnie ukrywano, ograniczano prawa dziecka i człowieka m.in. uniemożliwiając edukację, rehabilitację oraz wszelką aktywność społeczną. Potrzeba chrześcijańskiej miłości bliźniego była jednak silniejsza od napotykanych przeszkód, dlatego też w parafiach funkcjonowały zespoły charytatywne organizujące „Tygodnie Miłosierdzia”, oraz akcje pomocy ubogim i chorym. Niebagatelną rolę odegrała młodzież szczególnie ta zintegrowana w Ruchu Światło Życie. To właśnie Oazowicze z parafii Bożego Narodzenia w Rudzie Śląskiej – Halembie za inspiracją ówczesnego wikarego ks. Krzysztofa Bąka zaczęli od 1983 r. organizować wyjazdy wakacyjne ze swoimi niepełnosprawnymi rówieśnikami (Gdańsk – Żabianka i Ustroń – Polana). Ilość osób niepełnosprawnych oraz niosących im pomoc z roku na rok była większa (podczas letnich wakacji miały miejsce nawet cztery dwutygodniowe turnusy każdy dla około 100 os.). Dla większości osób niepełnosprawnych była to jedyna w roku okazja wyjścia z domu i w ogóle jakichkolwiek kontaktów z rówieśnikami. Z każdym rokiem chętnych przybywało. Nieustannie dopływały informacje o rzeszach niepełnosprawnych oczekujących pomocy. Ksiądz i jego młodzież zatroskani o przyszłość swych niepełnosprawnych przyjaciół coraz bardziej odczuwali pragnienie permanentnej działalności na rzecz niepełnosprawnych. Dojrzewała myśl o stworzeniu miejsca, w którym społecznie odrzucane i izolowane dzieci niepełnosprawne miałaby możliwość godnego życia, codziennej edukacji, rehabilitacji, terapii, aktywności zawodowej i trwałych kontaktów społecznych. Sytuacja polityczna pod koniec lat 80-tych rodziła przesłanki nadchodzących zmian.


W tym też czasie śp. Marta Krzysteczko, właścicielka majątku w Mikołowie – Borowej Wsi, wyraziła pragnienie podarowania Kościołowi 23 hektarowego gospodarstwa wraz z domem mieszkalnym z przeznaczeniem dla osób niepełnosprawnych.
1 XII 1987 r. biskup katowicki znający działalność duszpasterską ks. Krzysztofa mianował go Diecezjalnym Duszpasterzem Niepełnosprawnych oraz skierował do organizacji Ośrodka dla Niepełnosprawnych w Borowej Wsi. Prace remontowe i budowlane trwały.

.W 1989 roku po upadku komunizmu na mocy Ustawy o Stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego oraz mocą dekretu biskupa katowickiego 12 listopada 1989 r. jako pierwsza w Polsce powstała Caritas Diecezji Katowickiej. Prawie równolegle rozwiązano Zrzeszenie Katolików „Caritas” oddając i na powrót przypisując jej kościelny charakter Caritas. Wraz z intensywnym rozwojem świadczeń na rzecz potrzebujących jak i uznaniem i szacunkiem społecznym, działalność Caritas przybiera formy pomocy instytucjonalnej. Pierwszą z nich jest powstały 01.09.1990 r. mocą dekretu ks. Damiana Zimonia Biskupa Diecezji Katowickiej – Ośrodek dla Niepełnosprawnych Miłosierdzie Boże w Mikołowie – Borowej Wsi. Jego pierwsi pracownicy rekrutują się z środowisk Oazowych, zaś mieszkańcy z uczestników turnusów wakacyjnych. Warto nadmienić, iż ekspansja Kościoła w działalności społecznej nie jest czymś wyjątkowym i odosobnionym. We wszystkich niemalże krajach instytucje religijne przodują w pracy charytatywnej, oświatowej, wychowawczej. Takie są bowiem założenia wielu związków wyznaniowych z Kościołem Rzymsko-Katolickim na czele. Dla przykładu w Niemczech lub Austrii tamtejsza Caritas jest największym pracodawcą, skupiającym w swoich szeregach ponad 80% jednostek opiekuńczych, wychowawczych, oświatowych na terenie kraju.

W roku 2012 powstał nowy podmiot prawa kościelnego, posiadający osobowość prawna (Dz. U 2012 poz. 1377), który to został utworzy w celu kontynuowania dotychczasowej działalności Caritas Archidiecezji Katowickiej. W następstwie podpisania wszystkich umów oraz porozumień Nowy podmiot prawa kościelnego w roku 2013 wstąpił w prawa wszystkich umów (na prowadzenie Domów Pomocy Społecznej, na prowadzenie Warsztatu Terapii Zajęciowej, na prowadzenie Środowiskowego Domu Samopomocy, na prowadzenie Zakładu Aktywności Zawodowej) a w ślad za tym dotychczasowy podmiot Caritas Archidiecezji Katowickiej Ośrodek dla Osób Niepełnosprawnych w roku 2013 przestał istnieć i został wykreślony z wszystkich rejestrów.

Na terenie Mikołowa Borowej Wsi działa obecnie samodzielny niezależny podmiot posiadający osobowość prawna o nazwie Ośrodek dla Osób Niepełnosprawnych Miłosierdzie Boże w Mikołowie Borowej Wsi.